Deel 2 winter - voorjaar 2025

Klik om te vergroten

Zondag 5 januari -  Moulay Bousselham

Assilah -  Moulay Bousselham   114   km  ☀️ 20°C

Rond 10 uur verlaten we camping Echrigui in Assilah en duiken we de N1 op zuidwaarts naar het Merja Zerga de lagune bij Moulay Bousselham. Zo binnendoor rijden geeft meteen een andere kijk op Marokko. Stadjes die we doorkruisen zijn rommelig, wegen verdienen weer adaptief vermogen om soms mindere condities te doorgronden. Wel ben je verzekerd van mensen, overal volk. Met gezichten waar een glimlach doorbreekt als ze je zien, als over en weer enthousisiast wordt gezwaaid. Gewoontegetrouw was dat zwaaien voorbehouden aan camperaars als ze elkaar tegenkwamen. Maar dat is intussen niet meer te doen. De hoeveelheid campers in Europa is zo hard toegenomen dat voor zwaaien eigenlijk een extra arm noodzakelijk is geworden. Bovendien moet je dan ook nog maar afwachten of jouw groet wordt beantwoord. Nee, dan is dat zwaaien hier leuker.

We slalommen dwars over een kneitergrote en drukke zondagsmarkt met alles erop en eraan en we worden breedlachend begeleid door de menigte. 

Half een bereiken wij de relatief nieuwe CP die bij een nieuw restaurant en hostel is gesitueerd, pal aan de lagune. Aan het eind van de dag staan er 11 campers op de CP. Omdat de stroom is uitgevallen werken sommige faciliteiten niet, zoals elektra en water, dus ook douche en wasmachine. Geef niet we hebben onze eigen voorzieningen.

CP Casa Latifa N34.869992 W6.279757 100MAD met voorzieningen.       P4N # 14302 altitude 3m

Via de eigenaar regelen we een boottochtje over de lagune met gids Lecham. Hij voorziet ons van laarzen en we stappen aan boord van een polyester sloep en draaien de lagune op. We tuffen heel rustig langs de talloze vogels die aan het fourageren zijn op de nu drooggevallen schorren (eb). Lecham wijst op de vele bijzondere soorten die hier momenteel huizen, interessant en leerzaam. Na anderhalf uur gaat de kou toch wel merkbaar worden, het verstijft onze botten.

Eenmaal terug op de wal struikelt Marjos en gaat letterlijk plat op haar gezicht op de onverharde zand met keienweg. Met een bloedende wond net boven het oog en wat wondjes op haar handen, mag ze eigenlijk van geluk spreken dat het zo afloopt. Wel is ze zeer geschrokken en toegesnelde camperaars waaronder Esther en vrienden helpen haar voorzichtig weer op de been, waarvoor dank 🙏. Met een kop thee en de nodige pleisters kalefater ik haar in de camper weer op en komt ze weer tot rust. De weersverwachtingen zo was ons al bekend zijn niet echt gunstig. De komende nacht en ochtend wordt zeer veel neerslag voorspeld bij elkaar zo'n 50 mm in 18 uur tijd. Dat houdt in dat we morgenochtend nog gaan bepalen of we moeten verder rijden. Overigens regent het tot 200 kilometer zuidwaarts overal, met name aan de kust. We'll see. Nu kalmpjes aan.

Maandag 6 januari -  Mohammedia

Moulay Bousselham  - Mohammedia   203   km 🌦️☀️ 21°C

Drup, drup, drup, drup... Als Marjos vannacht naar de wc gaat, bemerkt ze dat de tafel en vloer van de camper drijfnat zijn en het regenwater via het grote luik vrolijk gestaag naar binnen drupt. Ik constateer al snel bij het opruimen dat het oude euvel, de kitrand, toch weer opspeelt, ondanks dat het dakluik twee jaar geleden geheel opnieuw in de kit is gezet, mmmm. Provisorisch breng ik her en der wat keukenpapier aan bij het luik, een poging om verdere overlast te voorkomen. Morgenochtend even verder bezien.

Water (lees neerslag) is al jaren een probleem in grote delen van Marokko. De aanhoudende droogte zorgt voor immense problemen. In het zuiden ondervinden oases grote problemen en veroorzaakt het tekort aan neerslag een leegloop van dorpen. Ook in het noorden in 'slands belangrijkste landbouwgebieden valt er te weinig regen. Zo worden in de Sebou regio, hier vlakbij, stuwmeren nauwelijks gevuld. Afgelopen november/december vond al een weersomslag plaats. In het zuiden van Marokko kwam het met bakken omlaag met als gevolg heuse meren in de zandwoestijn, maar met ook rampzalige overstromingen tot gevolg. Vannacht is deze regio aan de beurt. Gisterenavond begon het al te regenen en dat gaat over in heus gekletter met onweer. Ook hier komt het met bakken omlaag, 40 mm in minder dan 12 uur zegt de weerapp. Verder landinwaarts, in het gehele noorden inclusief de Rif en het midden van het land, komt deze neerslag in de vorm van sneeuw omlaag, een pak van zo'n 15-30 centimeter. Het is allemaal uiterst welkom, de waterreservoirs kunnen weer worden bijgevuld.

Als we 's morgens opstaan zien we bij het verschonen van de pleisters dat de wondjes van Marjos er goed uit zien, wel is ze wat stijfjes. Buiten is de regen (tijdelijk) gestopt, al liggen overal plassen door de overvloedige regenval. Omdat er straks nog meer neerslag komt gaan we vandaag verkassen naar het zuiden. Bij Mohammedia ziet het weersbeeld er beter uit. We gaan onderweg en besluiten de tolweg te nemen omdat op de slechtere binnenwegen moeilijk is in te schatten welke gaten in het wegdek er onder de plassen zijn verborgen. 

Aan het begin van de middag arriveren we op camping l'Ocean Bleu. Ondanks eerdere berichten is er plek genoeg en we vinden een mooie staanplaats op steensplit. Stoeltjes eruit en onderuit in het middagzonnetje, heerlijk!

Camping l'Ocean Bleu N33.73758 W7.324433 100 MAD                     P4N # 20800 CC:20767 altitude 5m

Dinsdag 7 januari -  Mohammedia

Mohammedia    ☀️ 20°C

Gisterenavond ging bij mij het kaarsje al zeer snel uit en lag ik vroeg te bed. Zowaar bijna klokkierond geslapen, dat doet een mens goed. Het knapperige verse stokbroodje voor het ontbijt als opstart van de dag is weer als vanouds, met een eitje erbij, lekker. Buiten laat de zon in een strak blauwe lucht zich steeds nadrukkelijker zien. 

Na de lunch doen we wat aan de conditie en maken we een wandeling langs zee. Daar zien we hoe woeste rollers met geweld uiteen spatten op de rotsen, altijd een mooi gezicht. Er is sprake van minder rotzooi en rommel als voorgaande jaren langs het wandelpad, of dat komt me zo voor. 

Terugwandelend is het opvallend hoe camping l'Ocean Bleu als een anachronisme tussen de hoge en strakke appartementsgebouwen geklemd ligt. 

Bij de camper gaan de voetjes weer omhoog, het zonnetje lonkt. Ook morgen zijn onze plannen niet groots, waarschijnlijk blijven we hier hangen, we komen tot rust.

Woensdag 8 januari -  Casablanca

Mohammedia  - Casablanca   48  km  ☀️/⛅ 22°C

Niet veel later, waar je 100 mag rijden, in druk verkeer, een leeftijdsgenoot die met 40 heen en weer zwabbert tussen en op twee rijstroken, levensgevaarlijke capriolen 😱. En op een gedeelte waar 60 gereden mag worden direkt om een flauwe bocht een stilstaande mobielbellende bromfietser die de rijstrook volledig blokkeert 😤. Wederom vol in de ankers, pfff. Later in de stad als we ons per taxi laten vervoeren van de oude naar de nieuwe medina, vindt onze gsm-bellende chauffeur het doodnormaal door rood te rijden, linksaf te slaan waar het niet mag en tegen eenrichtingsverkeer in te rijden en overal door het verkeer te slingeren, joehoe. Hoe heeft die zijn rijbewijs gehaald 😵‍💫. Afin, het zijn slechts enkele voorbeelden van verkeersidioterie, zonder volledige opsomming van alle verkeersmaffe situaties die we in Casa meemaakten vandaag.

Die doorkruisen we te voet en bezoeken onder andere een klein museum (gratis), pal naast moskee Ould el-Hamra, die enige uitleg biedt over de ontwikkeling van Casablanca door de eeuwen heen. 

Museum wat de ontwikkeling van Casablanca laat zien

De medina zelf is niet voor de tourist, maar biedt wel volop kijk op het straatleven.

De oude medina

We eindigen in de Souk en lopen bij La Tour de l'Horloge er weer uit, het Place des Nations-Unies op. Een klein stukje verder nemen we ook nog een kijkje bij de Dar el Makhzen moskee die in de rand van de oude medina ligt. We schieten van buitenaf wat plaatjes omdat we de gebedsruimte niet mogen betreden. 

De Dar el Makhzen moskee in de oude medina

Terug op de grote avenue,  nemen we de al eerder genoemde taxi-wegpiraat naar de nieuwe medina in Habous.  Deze voldoet met zijn vele galerijen en bogen al veel meer aan dat wat je van een medina mag verwachten. 

Slenterend door de bazaar met zijn bekende GBR (goed bedoelde rotzooi) botsen we na de glitter en glamour op de olijvenmarkt. Talloze variteiten wachten op klandizie die zich vooralsnog niet aandient. Ook wij scharen ons niet onder de kopers en lopen door. 

De olijven markt

Twee straten verderop zien we de gevel van de beroemde pattisserie Bennis. De entree is nietszeggend, maar de rijen wachtende mensen bij de koekjesvestibule verraden genoeg. Men laat ons een koekje proeven en we zijn meteen verkocht, hemels. We laten een klein doosje assorti inpakken en wandelen  daarmee verguld de deur uit. 

Op een terrasje komen we op adem met een nos-nos. Als we vervolgens een taxi willen nemen naar de Cathedrale de Sacre Coeur vraagt men letterlijk de hoofdprijs, dus gaan we maar aan de wandel. Zo'n 3 kilometer verderop botsen we op de Eglise catholique Notre Dame de Lourdes, een prima vervanger voor de kathedraal. Het heeft naast mooie glas-in-loodramen, buiten een heuse grot met Madonna. Net als zijn evenknie in Lourdes hangen er bedankbordjes voor de wonderbaarlijke genezingen die hier hebben plaatsgevonden, voorwaar.

Eglise Catholique Notre Dame de Lourdes

Een paar honderd meter verder op Place des Nations-Unies pakken we na een stevige onderhandeling een taxi terug naar de CP. Met 14.000 stappen hebben we aardig aan de conditie gewerkt. Bij de thee consumeren we ons eerste koekje, zalig!

Donderdag 9 januari -  Oualidia

Casablanca -  Azammour - El Jadida - Oualidia   177  km ☀️22°C

Nederland, Let op uw saeck! Het woord stroopwafel is nu opgenomen in het Engels woordenboek en dat kan wel eens serieuze consequenties hebben. Zo zal door Elon Musk, een erkend zoetekauw, onmiddellijk een associatie worden gelegd met de fysieke gelijkenis die deze lekkernij heeft met chips. Nee, ik bedoel niet het aardappelprodukt pringles, ook lekker, maar meer de printplaatjes die noodzakelijk zijn als geheugen in de elektronische techniek. In dat kader kan Musk, Trump wel eens wijzen op het strategisch belang om controle te krijgen op ASML, de meest geavanceerde chipmaker van de wereld. Zo komt ook Nederland snel, na Canada (genoemd als 51e), als wellicht 52e staat van de VS in beeld. Naast stroopwafels en ASML heeft Nederland ook nog eens een van de grootste havens ter wereld en ligt het strategisch nog dichter bij Rusland, dan Groenland. Bovendien worden de twee hoogste Nederlandse bazen van de NAVO, Rutte en Bauer dan Amerikaans staatsburger, wat een ongekende VS-nationalisering van deze organisatie zou inhouden. Hun voornamen Mark en Rob bekken al volledig Amerikaans, daar hoeft niet aan te worden gesleuteld. Arjen Lubach had het gevaar al vroeg door. Zijn smeekbede voor The Netherlands second heeft misschien wel mede het zaadje geplant. Dus wil ik de aanstaande US-president zeker niet attent maken (ik weet zeker dat hij onze blog volgt) op de zandbak waar we nu reizen. Wij vinden Marokko fantastisch en ons vrolijke geneuzel over dit land moet niet leiden tot inlijving of annexatie daarvan. Genoeg over de geopolitiek voor dit moment.

Een verborgen pareltje, dat is het. Na 80 kilometer rijden vanaf de CP van afgelopen nacht worden we verrast. Als we een laatste bocht om een heuvel nemen zien we aan de andere zijde van de Oum Er-Rbia rivier de Portugese vestingmuren van de oude medina van Azemmour oprijzen, prachtig. We rijden het stadje in en parkeren onze camper vlakbij de toegangspoort van de oude ommuurde binnenstad en lopen de medina in. 

De Trotter gaf het al aan, Azemmour is bij toeristen niet of nauwelijks bekend. Het biedt dan ook een anthentieke kijk op het dagelijks leven in de kronkelige straatjes. Wel worden de witbepleisterde muren door kunstenaars voorzien van fresco's en muurschilderingen. Fraai, zeker met al die doorkijkjes die door de booggewelven worden gecreëerd. We lopen in alle rust een rondje door dit doolhof langs moskeeën, kleine toko'tjes en galerieën van kunstenaars. De kalme fijne sfeer van dit straatleven tovert een verwonderde glimlach op ons gezicht.

Deze mijnheer had de grootste lol toen ik hem zijn portretfoto liet zien

Terug in de camper snoepen we wat van de patisserie die we gisteren hebben gekocht en rijden weer verder richting El Jadida, 17 kilometer verderop. Aan het begin van de middag parkeren we onze camper wederom recht voor de vestingmuren van Magazan zoals de Portugezen deze stad noemden. Net door de stadspoort, de Porte Principale gaan we eerst lunchen bij het goed aangeschreven restaurant met de toepasselijke naam La Portugaise. De pastaccio en brochettes grillée smaken goed. Dan maken we een wandeling door de Cité Portugaise. Opvallend in deze medina is de europese bouwstijl van de gebouwen. 

De citerne , de prachtige ondergrondse wateropslag is al 4 jaar gesloten, jammer, het wacht nog altijd op restauratie. We gaan wat omhoog en maken een ommetje op de vestingmuren, waar oude kanonnen nog steeds dreigend naar de zee zijn opgesteld.

Wederom en route met de camper doorkruisen we kilometers lang El Jadida. Doel voor de komende overnachting is Oualidia, 80 kilometer verderop. De binnenweg is veelal in erbarmelijke staat, dus het is zaak de gaten in het rijdek zo goed mogelijk te ontwijken. Als we Oualidia inrijden zien we een onbezette lavage bij een benzinestation liggen. 

CP N32.731933 W9.044161 50MAD met voorzieningen
P4N # 13739 CC:20799 altitude 13m

Vrijdag 10 januari -  Oualidia

Oualidia ☀️ 22°C

Een heerlijk rustige nacht op deze CP niet ver van het strand. Zelfs in de ochtend blijft de kalmte gehandhaafd, want gebedsoproepen bereiken ons nauwelijks, moskeeën liggen te ver weg. We zijn in deze hoek zogezegd even van God los 😉. De eerste vertrekkers doorbreken de ban en in een paar uur tijd is meer dan de helft van de campers vertrokken.

Wij hebben een luie dag en hebben besloten weinig te gaan ondernemen. In de middag wandelen we naar de boulevard bij het strand. Opvallend is dat de meeste oester- schelp- en viskraampjes zijn verdwenen, er resteren slechts een tweetal. In plaats daarvan zijn aan de rand van de CP wat simpele eettentjes teruggekomen, waar je voor seafood terecht kunt. 

Op het strand zelf wordt de aandacht getrokken door de relatieve woeste branding die zich op rotsformaties net voor het strand storten. Dat in tegenstelling tot het rustige water van de lagune die voor de hooggelegen stad ligt. Veel volk is er niet, ondanks het lekkere zonnetje en een temperatuur van 22°C. 

We kuieren op ons gemak weer terug en gaan doen waar we de dag mee aanvingen, niets. Btw, talloze mensen hebben zich enthousiast aangemeld op polarsteps, erg leuk.

Zaterdag 11 januari -  Safi

 Oualidia  - Safi   65  km    ☀️ 24°C

Stevig en minutieus zitten we ingesnoerd in de gordels, we zijn op alles voorbereid. Want eigenwijs als ik ben willen we voor de in mijn herinnering mooie maar zeer slechte kustroute gaan naar Safi. Doch twee kilometer buiten de bebouwde kom, slalommen we langs asfaltmachines, walsen en wegwerkers, zou het echt? En ja een wonder is geschied, althans voor de eerste 30 kilometer. Een lege route, tja het meeste verkeer is nog in het ongewisse over deze aanpak😄, voorzien van nieuw glad asfalt. Nou moet je dat glad wel door een Marokkaanse brilletje bekijken, want zo her en der is de beginaanzet van nieuwe gaten in het kersverse wegdek al weer te bespeuren. We zeuren niet, de riemen kunnen losser en ontspannen rijden we verder.

Voordat we de CP verlaten, heb ik nog even een leuk gesprek met Jack en Anke, een Hollands echtpaar wat hier ook is neergestreken en geef hen wat informatie over de recharge-app. In Ayir is het druk, de wijde omgeving is neergestreken om de zaterdagmarkt te bezoeken, een vermakelijk tafereel als we er doorheen rijden.

We rijden verder langs de kust, waar het uitzicht overigens enigszins wordt vertroebelt door het heiige weer, jammer. Als we in onze herinnering graven bedenken we dat zulks verleden jaar hier ook al parten speelde. Af en toe tikken we op zijn Marokkaans de claxon aan om mensen of langzaam verkeer te waarschuwen. Ook voor honden die willen gaan oversteken is dat een herkenbaar signaal, die staken meteen hun poging en maken rechtsomkeert. Na 30 kilometer krijgen we wisselend te maken met het bekende wasbord en soms nieuw wegdek. Edoch de weg is leeg dus kunnen we al slalommend de meeste gaten en richels goed ontwijken. We vorderen nog steeds door overwegend groene landbouwgronden die het Marokko boven de lijn Essaouira en Marrakech kenmerken.

In de verte zien we Safi opdoemen en weldra hobbelen we door de buitenagglomeratie. 

We hebben de navi's opdracht gegeven naar een P vlakbij de medina te rijden, alwaar we moeiteloos kunnen parkeren. Hier nemen we even de tijd om onze jarige kleinzoon Jamie te bellen en hem van harte te feliciteren!!

Na de lunch in de camper lopen we de souk van de medina in, waar de bekende GBR staat uitgestald. Een zijstraat leidt met een poort naar de eigenlijke medina, waar we ondermeer op de Portugese kathedraal botsen. Dit al sinds mensenheugenis in verval geraakte bedehuis wordt momenteel gerestaureerd. 

Dit gedeelte van de medina is overigens wel weer leuk. Het toont het echte straatleven van de bewoners van deze stad. Groentekarretjes, slagertjes, miniwinkeltjes, kappers bieden hun koopwaar en diensten aan en de prijzen hier zijn Marokkaans billijk. We kuieren op ons gemak rond en hebben vermakelijke ontmoetingen met bewoners, die vriendelijk op onze komst reageren.

Zo heb ik een gesprek vol kwinkslagen met een heuse 'docteur' 🩺 , althans dat beweert de goede man in kwestie, een leeftijdsgenoot, temidden van een groepje mannen. Uit zijn jas tovert hij een doosje met 'wonder'zalf die voor alle spiergroepen wonderbaarlijke genezing belooft. Mijn van verbazing opgetrokken gefronsde wenkbrauwen veroorzaken al een eerste lachsalvo onder zijn vrienden. 

Wederom een zijafslag nemend komen we uit bij het keramiek waar Safi beroemd om is. Eindeloos opgestapelde schalen, kommetjes, vazen, eierdopjes etc. in alle kleuren van de regenboog staan links en rechts uitgestald.

Via de Bab Chaaba, de poort door de vestingmuren naar buiten, bereiken we de zogenaamde pottenbakkersheuvel. Alvorens die te beklimmen lopen we eerst bij de winkel van de beste keramist van Safi binnen. Nu al 8 generaties lang maakt de familie Serghini wonderschoon keramiek. Echter al dat schoons kent wel zijn prijs, een prachtig moderne soort tabakspot moet toch zeker € 380,- kosten en grotere vazen zelfs over de € 1000,-, oepsie 😱. De ateliers op de heuvel proberen mee te liften op deze hype. Schalen met dessins alla Picasso kosten wel € 120,- en minischilderijtjes van 30x40cm met wat moderne motieven moeten ook wel 900MAD opleveren, zegt de zelfbenoemde rondwandelende Picasso in dop. Als ik met mijn ogen rol van verbazing helpt zijn flukse prijsdaling in stappen naar 400MAD niet meer, ik heb de uitgang allang gevonden. We vinden een straatje met meer normale prijzen en daar schaffen we twee schalen met moderne signatuur aan van klein formaat voor aan de muur.

We laten ons van de heuvel, weer door de souk heenzakken en arriveren na een nos-nos ☕ op een terrasje bij de camper. We rijden twee kilometer terug en draaien de ons bekende gehavende camping op, waar we al op eerdere reizen hebben gestaan. Daar laten we onze ervaringen onder het genot van een wijntje rustig bezinken.

Camping N32.317455 W9.237747 60MAD incl elektra
P4N # 475630 CC: 104730 altitude 91m