Deel 2 voorjaar 2023

Maandag  30 januari - Larache

 Assilah - Larache    51 km  ☀️ 14 °C

Uitgerust stappen we de nieuwe dag in. De strakblauwe lucht belooft veel goeds voor vandaag. We ruimen alle zaken op en Marjos rekent af. Thole en Everdien nemen afscheid en dat doen wij vervolgens van Kees en Trui. Het vers water innemen kost nog wat moeite, er heeft zich zowaar een rijtje wachtenden gevormd. De rit over de kleine binnenroute N1 naar Larache biedt veel vermaak voor het oog, met name de mensen en dieren. Vrouwen meestal met hoofddoek en soms gesluierd in veelkleurige gewaden, mannen vaak met djellaba al dan niet gestreept. In een klein stadje passeren we ook nog een groep vrolijke schoolmeisjes. Zwaaien naar mensen heeft vrolijke terugzwaai-akties tot gevolg. Behalve autoverkeer zijn ook vaak ook nog paard of ezel met wagens op de weg te vinden.

Na 45 kilometer bereiken wij de archeologische opgraving Lixus. Deze al eerder door Phoeniciers en Carthagers bewoonde stad werd in het begin van onze jaartelling door de Romeinen overgenomen. Lixus was de belangrijkste producent voor de gefermenteerde vissaus Garum, die zijn weg vond over het hele Romeinse rijk. De opgravingen zijn met horten en stoten ruim 100 jaar aan de gang en zijn een -on going process-, er wordt steeds meer blootgelegd. Marjos is wat minder geïnteresseerd in een stapel stenen, dus loop ik het zwaar geaccidenteerde circuit alleen. Toegang 60 MAD.

Tis inderdaad her en der fors klimmen en dalen en de stapel stenen reikt vaak niet hoger dan 1 meter 😄. Goed herkenbaar zijn de tientallen ingegraven gemetselde fermentatiebakken voor de Garum, die vormden een heus industrieel complex. Ook nog herkenbaar zijn het amfitheater en de thermebaden. De rest zijn veelal blootgelegde funderingen. Wel is duidelijk dat op deze heuvel nog veel verborgen is, her en der steken stapels bouwstenen boven het struikgewas uit. 

Lixus

Het uitzicht vanaf de heuvel is werkelijk fenomenaal. Over de vlakke zoutwinning beneden is verderop Larache tegen een heuvel aan gedrapeerd.

Terug in de camper vult de lunch de met de wandeling verloren calorieën weer aan. We rijden de laatste paar kilometers door Larache naar camping Aljalia en settelen ons onder aanwijzingen van de gardien op een plekje. We gooien de stroomkabel uit en maken een kort babbeltje met gepensioneerde Britten uit Benidorm die naast ons staan. Vanwege Brexit moeten ze iedere 3 maanden Spanje (de EU) uit, dus zitten ze nu maar in Marokko, verzuchten ze.

Camping Aljalia N35.161201 W6.14228 70 MAD incl elek.

We nemen een taxi downtown naar de vissershaven zo'n 5 km verderop voor een belachelijke 10MAD (€0,90), daar kun je niet voor lopen. De haven krioelt van het volk en is een festijn voor het oog ; overal stapels netten met vissers die aan het boeten zijn, uitgestalde verse vis op kleedjes, enfin een aangename drukte van belang.

De haven van Larache

De ingang van de tegenoverliggende Medina wordt gemarkeerd door een Spaanse inscriptie, dat zij in 1610 dit stadsgedeelte hebben gebouwd. Larache is tot 1965 onder Spaans bewind gebleven en veel gebouwen hebben dan ook een Spaans/Moorse bouwstijl. De Medina heeft geen toeristenwinkeltjes, maar de kronkelige steegjes met blauwwitte huizen vormen een levendig centrum voor bewoners. De souk op het Socco de la Alcaicera met zijn kraampjes en winkeltjes onder de arcadebogen vormt het kloppend open hart van de oude Medina.

Impressie van de medina, een wirwar van nauwe blauwe straatjes

Net achter dit marktplein wandel je via een poort de Medina uit, zo het grote, begin 20e eeuwse Place de la Liberation op (Ville nouvelle) met zijn grote Spaanse gebouwen. In een van deze gebouwen is het Grand Café de Lixus gevestigd, een juweeltje. Met name de grandeur van het interieur met aan de wanden de zwartwit portretten van vele beroemdheden, de strak aangeklede obers en de pontificaal centraal geplaatste vleugel brengen lang vervlogen tijden tot leven. Gezeten op het buitenterras nippend aan een heerlijke café au lait en wat patisserie genieten we van het uitzicht over het plein. 

 

Grand Cafe de Lixus

Opvallend aanwezig en zeer vermakelijk op het plein is een politieagent, die met snerpende fluit en absurdistisch driftige gebaren, volkomen stuurloos het verkeer orkestreert. Bestuurders trekken zich niets van zijn mallotige zwembewegingen aan en vervolgen hun chaotische dans om de agent. Als vervolgens een officiële kolonie voertuigen onder politiebegeleiding het plein passeert, springt de man ook nog strak saluerend in de houding. 's Lands wijs, 's lands eer, maar potsierlijk en een heerlijke vertoning is het wel. De taxi terug, wederom 10MAD zet ons in notime af bij de camping. Nu gaan we in de relaxstand.

Dinsdag  31 januari - Medhiya Plage

Larache - Medhiya Plage 170 km   ☀️ 24°C

Om ons heen starten in de ochtend al diverse campers de boel op om hun weg te gaan vervolgen. Wij doen het kalmpjes aan en wentelen ons nog een keer om in bed. Na de koffie draaien we ook de contactsleutel om en gaan richting Moulay Bousselham, een stadje 50 kilometer zuidelijk wat aan de vogellagune Merdja Zerga is gelegen. Onduidelijk is wel het onbevestigde bericht op P4N dat er weer een CP geopend is. We nemen de snelweg  en arriveren in drie kwartier in Moulay. De CP, als die er al is, moet aan een onverharde weg in een niet al te frisse buurt liggen, zien we. We kiezen er voor om Moulay te skippen en pakken een binnenroute naar Kenitra. Langs de weg lopen overal mensen, ook in de agrarische gedeelte, waar overigens volop wordt geoogst. Her en der langs de weg liggen uitgestalde groenten te koop die kunstig bij elkaar zijn geknoopt , zodanig dat kleur en vorm goed uitkomen.  Als  mensen ons zien, breekt vaak een glimlach door en wordt er vrolijk gezwaaid en wij doen daar van harte aan mee.

We passeren Souk El Arba du Gharb waar we dwars door het marktgekrioel heenrijden, vrolijkheid alom. Vanuit het zijraampje kopen we brood voor de lunch, kosten 2 MAD (€0,18) voor twee broden. 

De brede grijnzen van mensen en het gezwaai houdt kilometers aan. Marjos schiet intussen de nodige plaatjes van deze straatscenes. Rond enen smikkelen we heerlijk van het gekochte brood om vervolgens het laatste stukje route weg te rijden.

Kenitra is een grote stad. Het is er niet alleen druk, maar ook nestelen en vliegen hier honderden ooievaars in het rond. Op iedere paal, mast en dakrand zijn ze te zien en vinden.De zonnebril staat allang op de neus, want het is stralend weer en de buitentemperatuur loopt fors op. Het wegdek is over het algemeen best goed, al zijn er ook stukken bij waar je echt moet uitkijken. In de schaduw liggende gaten zijn het meest verraderlijk, maar ook de richels bij bruggen zijn behoorlijk heftig.  Rond drieën rijden we camping International in Medhiya Plage op. Het is een goed aangelegde terrein, met grote afgescheiden plekken. Aan de rand zijn ook nog vakantiechalets te vinden. 

Wij slaan ons kamp op bij het mooie zwembad. Het restaurant en animatiegebeuren daarnaast zijn leeg en verlaten. Wellicht vanwege seizoen of uitvloeisel van de coronaperiode. Overnachten kost hier 120MAD p/n inclusief stroom en water op de plek. Wij settelen ons rapido in hempje en korte broek in het fel schijnende zonnetje, heerlijk, de buitentemperatuur loopt tot 24°C ☀️😎. We gaan volledig in de relaxstand 😄.

Camping Int. Medhiya N34.258431 W6.674094 120MAD

Woensdag  1 februari - Mohammedia 

Medhiya Plage- Mohammedia      135   km   ☀️ 24°C

Een roodbruin gezicht staart mij aan vanuit de spiegel. Jee, dat is gisteren harder gegaan dan ik dacht 😎. We rekenen af bij de receptie en nemen een binnenweg richting Bouknadel, 25 km zuidwaarts in stralend weer. Daar willen de Jardin Exotique bezoeken. Deze aan de N1 gelegen tuin is in 1952 door een Franse tuinarchitect ontworpen. Het ruim 10 hectare grote complex omvat vele plantsoorten vanuit de hele wereld en is prachtig aangelegd. Sommige stukken hebben door gecreëerde hoogteverschillen, vijvers, waterstroompjes en hangbruggen een Indiana-Jones-gehalte, leuk. Vele vogelsoorten hebben zich in dit paradijsje gevestigd. Tussen de vele bloeiende planten en majestueus oprijzende bomen klinkt hun vrolijk getsjilp en gekwetter. In de vijvertje zwemmen vele eendensoorten rond, waaronder de prachtig gekleurde mandarijneend. 

Na een uurtje genoeglijk te hebben rondgewandeld starten we de camper weer op en rijden we verder. Aan de kant van de weg worden vanuit pick-ups sinaasappelen verkocht en we schaffen 5 kg (25MAD) aan voor de pers in de morgen. Uiteindelijk vinden we door gedeeltelijk terug te rijden de afslag naar de A5 die ons rondom Rabat voert. Er is weinig verkeer en we schieten goed op. We passeren de opvallende Mohammed VI brug bij Rabat en maken een lunchstop vlak na een Gare de peage. 

De laatste kilometers verlopen vlot en rond drie uur draaien we de camping op. Het staat behoorlijk vol, onder andere is hier een groep van de NKC neergestreken.

 

 

 

 

Camping l'Ocean Bleu N33.73750 W7.324433 100MAD

Nadat we ons op een plek hebben geïnstalleerd, zien we Kees en Trui aankomen die op een plek achter ons gaan staan, wat een toeval. Zij zijn vandaag uit Meknes komen rijden, waar verbouwingen het bezoeken van die stad wat bemoeilijken. We doen een was, die kan lekker drogen met dit weer. En als Kees en Trui in het restaurant van de camping gaan eten sluiten wij ons aan. In een mooie avondschemering die steeds verder door evolueert naar het donkere van de nacht, genieten we van een heerlijke tajine. De vrouwen de kipvariant en de mannen de vis, aangevuld met een zeer gezellige conversatie.

Donderdag  2 februari - Mohammedia 

Mohammedia        Camping l'Ocean Bleu Mohammedia  ☀️18°C

De vers geperste jus d'orange in de glazen kunnen zo in een reclame-spotje. En het smaakt ook nog heerlijk, goede aankoop die sinaasappeltjes. Tesamen met het gekookte eitje, een dampende kop thee en wat brood met jam vormt het een zalig ontbijtje. Het resulteert wel in een slowstart deze ochtend, pas om half elf steken wij de kop uit de camperdeur. De vroege ochtendtemperatuur van 7°C is inmiddels een graad of twee gestegen. Het gebrek aan warmte draagt er mede aan bij dat onze was buiten, nog niet echt droog is. Om half twaalf wandelen we wat langs het strand en boulevard. In de verte beuken de golven op de rotsen, de Atlantische oceaankust is niet bepaald een zwemparadijs. 

Wat opvalt is de enorme vervuiling op de stranden, bovenal de hoeveelheid kapot gegooide bierflesjes is ongelooflijk. Het jammere is ook nog dat het merendeel flesjes van Heineken betreft en het brengt me in dubio of dit reclame is voor Nederland. Want mijn vermoeden is dat veel Marokkanen hier bier komen drinken, iets wat volgens hun geloof eigenlijk niet mag. En vervolgens die flesjes kapotgooien, jammer wat een glasbende. Over puinzooi gesproken. Zeker in het kustgebied wat we tot nog toe qua route hebben gezien, maken mensen er een rotzooitje van. Overal ligt vuilnis in de kant van de weg gegooid, de vervuiling is enorm en feitelijk een drama.   

We lopen verder en zien een Marokkaan in duikpak en gewapend met harpoen afdalen van de rotsen in de woeste zee afdalen. Zijn zoon legt uit dat de man zo'n 100 meter uit de kust op jacht gaat naar echt grote vissen. Dappere kerel hoor.

Een harpoenvisser maakt zich klaar om in zee te gaan

Vervolgens zien we ook een man een tajine bereiden op de boulevard. Ziet er lekker uit maar de uitnodiging om dadelijk mee te eten en als kadootje voor de gastheer een fles bordeaux of een biertje mee te nemen, slaan we af.Terug bij de camper trek ik na de lunch de scooter uit de garage. Door het verkeer, prima te doen, zo'n 6 kilometer verderop in Mohammedia wat boodschappen gedaan.

Het is een mondaine bebouwing. Zo zijn er veel prive-scholen langs aan deze doorgaande weg en bepalen Porsches, Mercedessen, Audi's, BMW en Rangerovers hier het gemiddelde straatbeeld. Terug op de camping luieren we al lezend wat in het waterige zonnetje. De ideeën die we hebben over de volgende stop langs de kust, wordt wat door app-contact met Thole op losse schroeven gezet. Campings zijn veelal in de coronaperiode gestopt en plekken voor een veilige overnachting liggen derhalve niet voor het oprapen. 'sAvonds onder het genot van een wijntje bespreken we met Kees en Trui wat de betere opties zuidwaarts zijn. Essaouira komt uit de bus als beste kandidaat.

Vrijdag  3 februari - Bouzama

Mohammedia - Bouzama 441 km  ☀️ 19°C

We sluiten aan in het NKC-rijtje om het grijs water te lozen. Net als deze groepsreis gaan ook wij vandaag verder naar het zuiden. Kees en Trui hebben we inmiddels gedag gezegd. In Mohammedia draaien we de tolweg op en rijden in het wat drukkere verkeer langs Casablanca. Alhoewel CasaRosso beter past gezien de tientallen rose-rode huizenblokken waarmee de stad aanvangt 🤭. De kilometers rijgen zich gestaag aaneen op deze comfortabele maar o zo saaie weg.  

Moeten we hier rechts of rechtdoor? Duidelijke borden langs de snelweg! Maar gelukkig soms zegt een beeld meer dan woorden!

Bij Loualidia gaan we dan ook van de snelweg af om de kleinere kustweg te gaan volgen. Het wegdek kampt her en der met wat kwaliteitsprobleempjes en rammelend rijden we zuidwaarts langs de mooie kustlijn.

Uiteraard krijgen we wel alle straatscenes kado. Mensen met paard en wagen of ezel, of te fiets en brommer met een bijna museaal-nostalgische allure. Het passeren of dwars doorsnijden van souks is een feestje, hele volksoplopen die weer vrolijk naar ons aan het zwaaien zijn.

Met de camper  dwars door de soukh heen en iedereen zwaait en lacht!

In Safi lopen we wat vast, de ene navi weigert dienst en de ander wijst een richting aan van de kust af. Uit arremoe besluit ik dan maar de laatste te volgen, waardoor we uiteindelijk op de binnenlandse route N1 belanden. Wegdek kent hier vrijwel dezelfde gebreken, alleen de verkeersdichtheid is groter. Geduldig blijven we achter verscheidene vrachtwagens hangen op onze route. De bussen rijden als bezetenen hier. Ze scheuren je met een claxonsignaal in een stofwolk voorbij, totdat wij ze bij een busstop in een volgend dorp weer passeren. Een paar minuten later herhaalt het gebeuren zich en knalt tie weer voorbij.

Even voor vijven rijden wij camping Le Calme op in Bouzama. Kees en Trui zijn er al en we nemen gezamenlijk een taxi naar Essaouira.

 

 

Receptie

Camping Le Calme Bouzama N31.4326 W9.65788 120MAD

We storten ons in de drukte van de Medina, in onze optiek veel drukker dan 12 jaar geleden toen we hier waren. De dames storten zich met grote tevredenheid in de vele shopjes om iets van hun gading te zoeken. Kees en ik kletsen intussen over dingen die ons interesseren. Grappig dat we heel wat raakvlakken hebben, zoals bv archeologische vindplaatsen. Waar wij vrolijk van worden en fantaseren hoe iets eruit zou hebben gezien, wordt dat door onze eega's vaak aangeduid als 'een stapel stenen', haha. We duiken neer in een restaurantje en genieten van een lekkere vis-tajine. Brahim, onze taxichauffeur brengt ons vervolgens terug naar de camping.

Essouira

Zaterdag  4 februari - Bouzama

Bouzama Camping Le Calme    ☀️ 19°C

Heel voorzichtig doe ik een oog open en zie met verbazing hoe het volle daglicht door de dakluiken naar binnen stroomt. Voel me dan ook kiplekker en heerlijk uitgerust. Dit goede begin-gevoel wordt voorgezet met vers geperst sinaasappelsap en een gekookt eitje. Fijn zo'n kalme opstart. Om half een nemen we met Kees en Trui de taxi naar Essaouira en duiken weer in de Medina.

Eerst maar richting haven met de kenmerkende blauwe visserssloepen.

Maar de visstalletjes met hun prachtige uitgestalde waren zijn echt een feest voor het oog. En de maag, want een aanbod om wat oesters naar binnen te werken sla ik niet af, knetter-supervers, echt zalig 😋. Ik overtuig de anderen deze traktatie ook uit te proberen en dat valt zelfs bij Marjos in zeer goede aarde 🤗. Ook een ceviche-hapje met heerlijk schelpvlees, garnaaltjes en vis smaakt verrukkelijk.

Op een zonnig terras van een cafeetje bij de haven zakken we onderuit met een heerlijke café au laat. Een schoenpoetser ziet zijn kans schoon en wijst op de kale plekken op het leer van mijn schoenen. Met wat tawarren komen we 20MAD overeen en daarvoor krijgen mijn schoenen een uitgebreide APK- en onderhoudsbeurt. Met invetten, inkleuren en uitpoetsen ondergaan de stappers een ware metamorfose. 

Daarna gaan we ieder voor zich op pad, taxi wordt ca 17.30 uur terug spreken we af. We dwarrelen wat door de straatjes en winkeltjes. Op een pleintje nuttigen we een lichte maaltijd bij een lokaal tentje. De smaakvolle geitenkaassalade en omelet berberiene uit de tajine worden begeleidt door een heerlijke muntthee. Bij een winkeltje schaffen we een tweetal aardewerk eierdopjes aan. Een taxi brengt ons terug naar Le Calme. Morgenochtend staat de souk in Had Dra op het program.

Zondag  5 februari - Bouzama

Bouzama Camping Le Calme    ☀️ 20°C

Als onze taxichauffeur Brahim de marktstraat van Ha Dra inrijdt, zien we al vele mensen rondrijden en stappen. Vanmorgen zijn we bij het krieken van de dag opgestaan en om half negen met Kees en Trui vertrokken. Brahim geeft aan dat hij op ons zal letten en steeds bij ons in de buurt is. Hij stuurt inderdaad soms mensen weg, die ons willen aanklampen. Op de toegangsweg naar de souk neemt de drukte bij iedere stap proportioneel toe. Geen markt voor toeristen, maar echt eentje voor de lokale regionale bewoners. Op straat lopen alleen maar mannen in allerlei soorten gewaden. Van de bekende puntmuts-djelabba's tot en met vest en blauwe tulband toe. Zo lopen wij bijna een kilometer langs links en rechts kraampjes met fruit, groenten, planten, pinda's, amandelen en nootjes. Maar ook ijzerwaar, mantelbuizen, gereedschap en zowaar kippen en kalkoenen. Tussen de mensenmassa laveren handkarren al dan of niet met ingeladen dieren, paard en wagens, ezels met hun berijders.

Brahim vraagt ons of we eerst verder willen naar de beestenmarkt of zijwaarts de echte souk op willen, een gigantisch tenten kamp met kraampjes. Eerst naar de dieren geven we aan. Grote trucks giga-hoog opgepast met hooibalen markeren de start van de veemarkt. Op het toegangspad ernaartoe staan vele trucks en pick-ups met schapen, geiten en koeien.We gaan de veemarkt op waar enige duizenden mensen hun dieren aan het verhandelen zijn.

Opzij van ons panikeert een jonge losgebroken stier en dendert met grote sprongen, achterna gezeten door zijn eigenaar op ons af. Verschrikt maken we ons uit de voeten, het gaat net goed. In de verte staan nog een paar dromedarissen. Een paar 2-jarigen wordt al afgevoerd door hun nieuwe eigenaar. Er resteren nog drie jonkies van zes maanden oud. Ze staan bij hun verkoper licht zenuwachtig aan hun leidsels te trekken. In een tijdsbestek van een paar minuten zijn ook deze verhandeld en zijn de dromedarissen uitverkocht. Ezels en muilezels zijn hier nog bij tientallen, luid balkend met vaak samengebonden voorpoten. Op dit gedeelte van de markt doen aspirantkopers bij de ezel achteropgezeten een proefritje over het terrein. 

Impressies souk Ha Dra

We zien mensen al handjeklappend de koop rondmaken; de gebaren zijn universeel en zo herkenbaar 🙂. We wandelen naar het stierentransport, waar grote geblinddoekte bullen met leidsels en stokken in bedwang worden gehouden, het gaat er niet zachtzinnig aan toe. Een stukje terug worden de 6 maanden oude dromedarissen onder luid protest en gespartel in een pick-up ingeladen. 

Vier sterke mannen hebben alle kracht nodig om de beesten te knevelen en op hun plek te krijgen. Eigenlijk gaat dat overal zo met aangekochte dieren. Ze worden zonder pardon in laadbakken gekwakt. We lopen het schapengedeelte op. Hier zijn dieren volgzamer en makkelijker in het gareel te houden. Ze zoeken elkaar op en blijven bijeen. Bij de geiten treffen we Thole en Everdien en we kletsen gezellig bij.  Op de terugweg  laten we ons op een terrasje zakken. We genieten in het zonnetje van een lekkere cafe latte en zalig warme platte maisbrood met olie en honing. We nemen afscheid van Thole en Everdien, kopen nog wat lekkere mandarijnen 1 kg ad 3MAD (€0,27) en Brahim brengt ons terug naar Le Calme. 

In de relaxstand op de camping

Tijd om  eventjes helemaal te relaxen. In een heerlijk zonnetje lezen we wat. Marjos wandelt in badpak naar het zwembad maar het water is echt te koud geeft ze aan als ik haar nakom in zwemshorts. Dan niet, verder lezen is ook fijn. Met Trui spreken we af vanavond even gezellig bij elkaar te komen.  Morgen rijden we verder.