Deel 1 Schotland voorjaar 2018

Vrijdag 25  mei  -  Hoek van Holland

Zoetermeer - Hoek van Holland      ☀️ 25 °C  

Vrijdagavond rond 18.45 uur na het eten vertrokken, uitgezwaaid door onze dochter. Op het gemak naar Hoek van Holland gereden, onderweg nog LPG getankt op de A12. Zeer op tijd gearriveerd en inchecken gaat snel bij de poort van de Stena Line ferry. Na een uurtje op de kade hangen en rondkijken uit nostalgische overwegingen (ik heb 40 jaar geleden een aantal jaren bij rechtsvoorganger Stoomvaart Maatschappij Zeeland gewerkt) konden we boarden. 

Het immense autodek opgereden en de camper in een gewone rij met auto's geparkeerd op royaal brede rijstroken, fijn. Dit worden gelukkig geen Italiaanse taferelen, waarbij je op uiterst smalle strookjes tussen vrachtwagens gemangeld wordt, die het vervolgens presteren je spiegel te beschadigen (ervaring Griekenlandreis 2017 - ferry Ancona-Patras). Een lift zien we niet zo gauw, dus van (auto) deck 3 naar 10 met de trap omhoog naar onze hut. Die ziet er descent uit, alleen hebben we stapelbedden, haha, ik offer mezelf op en neem de bovenste 😊 Vervolgens op deck 9 nog even de taxfree shop bekeken - niets bijzonders - en op het achterdek in de Barista-bar wat gedronken en wat spelletjes Qwixx gespeeld. Daarna te bed, waren in no-time onder zeil.

Zaterdag 26  mei  -  York

Hoek van Holland  - Harwich - York     ☀️ 25 °C  

Heerlijk zo’n nachtboot. Ruim op tijd wakker en na de douche rond 5.30 uur (Engelse tijd) naar het restaurant gelopen voor het ontbijtbuffet en heerlijk ontbeten. In afwachting van de ontscheping nog een bakkie gedaan in de Barista-bar. Om 6.30 uur ontscheept en rond 7.00 uur ‘on the Road’ . Weer snel gewend dat linkse rijden, ook de grootte van de camper vormt geen probleem. Wat wel opvalt zijn de zeer korte invoegstroken van de (snel)wegen, werkelijk belachelijk. Aan de andere kant zijn Britten heel voorkomend in het verkeer en derhalve kost het ‘inritsen’ geen enkele moeite. Wat ook opvalt in het overigens fraaie Engelse landschap (wat staat alles er toch weer mooi bij) zijn de vele dode dieren aan de kant van de weg. Zo zien we talloze hazen, vogels, egels en vossen jawel, maar ook veel honden, katten en een enkele das en zelfs een vers kadaver van een aangereden ree. De trip richting York verloopt voorspoedig al zijn de laatste 40 miles razend druk. In de buurt van York aangekomen begrijpen we waarom, vandaag zijn de York races en het is Bank Holiday Weekend, dus iedereen is een paar daagjes op pad. De gekozen Britstop (een pub) heeft geen plaats, vanwege een trouwerij in het overigens prachtige pittoreske dorpje.

Het prachtige oude centrum werkt zeer uitnodigend op het gemoed, wat versterkt wordt door de vele mensen die genieten op uniek uitziende terrasjes. Scooter bij de oude brug geparkeerd en eerst naar de York Minster Cathedral gelopen, jeminee wat een machtig en kolossaal gebouw! In het voorportaal maken we de keus om niet de toegangsfee van £5,- pp te betalen, daar is, zo zien we een glimp, het interieur te weinig bijzonder voor. We lopen door de rondom gelegen tuinen en bewonderen het mooie 13e eeuwse gotische bouwwerk.

Impressies van York

Via wat winkelstraatjes gaan we op zoek naar een tentje wat High Tea serveert. We vinden er eentje op de hoek midden in de Shambles, de oude middeleeuwse straat van York. Voor £4,= ‘de man’ een pot thee met scones met jam en clotted cream genuttigd in het zonnetje, wat een feest. De rest van het nostalgische straatje uitgewandeld, met zijn vele markante winkeltjes. Op straat lopen nog we een als 19e eeuwse dokter uitgedoste man tegen het lijf, die folders uitdeelt voor zijn ghost-tour vanavond. Jammer geen tijd voor, reden nog eens York aan te doen. 

Terug op de campsite wat geborreld in het zonnetje en wat met onze Nederlandse gepensioneerde buren gekletst, die met hun Hymer ook onderweg zijn voor een 6-weekse reis naar Schotland. Na een heerlijk van thuis meegenomen visgerecht en een spelletje Qwixx kruipt Marjos in het mandje, zij is ‘kaduuk’ . Ik schrijf nog wat in mijn reisboekje en kijk naar het nieuws. Ik kwam er vanmiddag trouwens achter dat ik mijn Nikon spiegelreflex vergeten ben, die ligt nog thuis, dom, dom…….

Zondag 27  mei  -  Edinburgh

York  - Edinburgh    ☀️ 25 °C  -> 17 °C

De tuinen rond de huizen zien er immer superverzorgd uit, soms zijn het echt juweeltjes. Na een aantal eet- en koffiestops passeren we via de tunnel Newcastle en naderen we Schotland. Ik zie een bordje met - The Holy Island Lindisfarne - opdoemen en we besluiten spontaan af te slaan. Weggestopte kennis borrelt in mijn hoofd op, ik heb over deze unieke plek gelezen. Het is een van de belangrijkste ‘oude’ pelgrimsplekjes van GB, vergelijkbaar met Mount St. Michael. Het smalle weggetjes slingert zich door het kustlandschap en ineens doemen wat stilstaande auto’s op voor een mistbank. Infoborden met getijdentabellen waarschuwen niet zomaar verder te rijden. Al naar gelang het getijde is de toegangsweg onder het zeewater verdwenen. Door de mistflarden heen zien we de contouren van campers zo’n 300/400 meter verderop en we gaan een kijkje nemen met de onze. We berijden een geasfalteerde strook met rondom deels ondergelopen kwelders die in de mistflarden verdwijnen.  

Jammer, ook deze plek dus maar op een volgend verlanglijstje. Na nog een kleine tussenstop passeren we de (niet te missen) Scottish Border en rijden het laatste stuk naar Edinburgh vlot weg. Bij het beoogde einddoel, de camping naast Rosslyn Chapel, wordt snel duidelijk dat niet alleen deze, maar alle campsites in de buurt bompievol afgeladen zijn ivm Bank Holiday. De P4N App brengt uitkomst en zonder een penny uit te geven en niet ver van de stad, staan we nu zo het strand van de Firth of Forth op te kijken, kan het nog mooier! Lekker gegeten, morgen Edinburgh bezoeken.

Maandag 28  mei  -  Falkirk

Edinburgh - Falkirk   ☀️ 23 °C

Vanmorgen vroeg was het strand in mist gehuld, maar die trok weldra op. Na ontbijt en douche via King’s Road omhoog gelopen om bij Portobello Road bus 26 naar het centrum te nemen. Met mijn £20,- briefje wist de chauffeur geen raad en nam vervolgens genoegen met mijn £1,50 los geld ipv de benodigde £3,40 . Draaide wat tickets uit en zei “take a seat - it’s okay” - goeie vent 👍! In zo’n 25 minuten midden in de stad bij het Scot’s Monument uitgestapt. 

Impressies Edinburgh

Tegenover de kerk boeken we alvast een tour voor 2.00 pm voor St. Mary’s Kings Close. Daarna omhoog op The Mile richting kasteel. Overal toeristenwinkeltjes met whisky en Tartan Cashmere. Het kasteel bezoeken we niet, de £18,50 entreeprijs pp rechtvaardigt niet datgene wat er te zien is. Het loont ook niet om voor £70,- lid te worden van Scottish Heritage (we weten ongeveer wat we willen zien en hebben eerdere ervaring met Schotland). Daarnaast zijn we lid van het Geldersch Landschap wat gratis toegang biedt voor alle sites van Scotland National Trust en daar gaan we het mee doen. Overal op straat worden ‘streetacts’ opgevoerd, zo zijn een tweetal doedelzak-spelers en een Schotse zanger te bewonderen. Op het buitenterrasje van Starbuck’s smaakt de cappuccino voortreffelijk bij onze meegebrachte bammetjes. 

Op ‘t eind van de tour geeft onze in historische kledij gehulde gids aan dat zij Australische is en uit Melbourne komt, haha. Na dit geslaagde bezoek de bus terug gepakt (nu wel klein geld) naar onze camper. Teruggekomen op de in de zon badende strandlocatie, waar velen nog op het strand vertoeven, besluiten we na het eten op te breken en vanavond alvast naar Falkirk te verhuizen. 

Dinsdag 29  mei  -  Crianlarich

Falkirk - Crianlarich   ☀️ 17 °C

Afgezien van wat opgeschoten jeugd gisterenavond, die het leuk vonden om een paar maal een bal tegen de zijkant van de camper te trappen (ze dropen af nadat ik woest naar buiten stormde) hebben we prima overnacht hier. Op de grote parkeerplaats hier staan overal afvalbakken en het afvalwater kunnen we laten weglopen in een grote goot aan de rand van het terrein. Scooter uitgeladen en naar de Kelpies gereden.

Op weg naar het Falkirk Wheel, een ander onderdeel van de opknapbeurt, stuitten we op Calender House, een fraai groot paleisachtig landhuis in een park, net achter de Antonine Wall. Deze Unesco-muur is veel minder bekend dan de Hadrianus-variant zuidelijker bij de grens met Engeland. Toch is ook deze Wall zeer herkenbaar in het landschap. Het park en Calender House (Outlander-locatie) zien er mooi uit, doch op dinsdag is het huis gesloten, dus doorgereden op ons scootertje naar het Wheel.

Zoals gezegd vormt ook deze roterende bootlift, die schepen wel 25 meter omhoog tilt, onderdeel van de restauratie van het Schotse kanalensysteem. Ooit het prominente systeem om goederen per boot te vervoeren en vooral van Oost naar West en v.v. (Edinburgh-Glasgow). Deze al in de 18e eeuw functionerende zee- naar zeeverbinding had als handelsroute in de 20e eeuw afgedaan en was vervallen en dichtgeslibd geraakt. Het wel 1 miljard Pond kostende opknap-programma blijkt commercieel een enorm succes. De kosten hebben zich royaal terugverdiend door banengroei (+10.000), extra handelsverenigingen en huizenbouw aan het water, boottoerisme en ook toerisme naar attracties als het Falkirk Wheel en de Kelpies is booming business. Vooral deze bootlift, met zijn unieke werking en fantastische ligging, is onbedoeld als een magneet gaan werken op de nog steeds toenemende toeristenstroom ( inmiddels al miljoenen). Natuurlijk een boottocht gemaakt van 50 minuten, waarbij je na te zijn opgetild door het Wheel onder de Antonine Wall met bovengelegen Romeins fort doorvaart. De dame die het gebeuren aan elkaar sprak deed dat op een voor Schotten gebruikelijke, vol humor doorspekte manier, hilariteit alom.

Met de scooter terug naar het Stadium en na de lunch weer en route richting Loch Lomond & the Trossachs. In de buurt van Stirling zien we borden waarop de Battle of Bannockburn als historische site wordt vermeld. Deze verleiding kunnen we niet weerstaan en we slaan af richting deze site. Dankzij onze Geldersch Landschap lidmaatschap (ja wat, zei ook de receptiemedewerker van het museum) is de tour in het museum en site (Schotland National Trust) gratis. We krijgen uitleg over de belangrijkste slag die de Schotten met de Engelsen hier hebben geleverd en waardoor Robert the Bruce koning van Schotland werd. De opzet en uitleg van de historische achtergrond, hoe troepen waren uitgerust en wie de belangrijkste participanten waren, is superleuk en is gedeeltelijk in 3D. Daarna op een reusachtige maquette met een spelmeester via projecties de slag op eigen wijze nagespeeld. Ondanks behoorlijke verliezen hadden we (Marjos en ik speelden de Engelse zijde) de Schotten in de pan gehakt en daardoor de historie een andere ‘Schwung’ gegeven. 

Terug -on the road- doet de gekozen omweg zich toch wel gelden. De kronkelige, smalle en soms slechte weg houdt behoorlijk op. Wel kunnen we op deze manier alvast wennen aan wat verderop, zeker in de Highlands gebruikelijk gaat worden qua wegennet. 

In de camper nog wat de dag doorgenomen, wat ge-internet, maar rond 21.00 uur ging “t lampje” uit en gaan slapen , toch wel een beetje moe.

Woensdag 30  mei  -  Fort Augustus

Crianlarich - Fort Augustus   ☀️ 20 °C

Vanmorgen zeer vroeg wakker en eerst het reisdagboekje aangevuld. Wat frisse lucht buiten gehapt en dat was wel een foutje. Duizenden midges rond de camper dwarrelden op en ondanks dat ik ze van me afsloeg, nam ik er toch de nodige mee de camper in. Wat gewapperd en gemept om deze vervelende steekvliegjes te elimineren. Na ontbijt en douche ondernam Marjos nog een poging naar buiten, om in no-time weer binnen te zijn, wederom een lading vliegjes met zich meenemend. Met keukenpapier de meeste weggewerkt. Buiten kijkend naar onze Engelse camperburen wolken de midges in grote zwarte wolken om hun camper heen, bizar. In een hoek van het terrein snel water bijgevuld, ondertussen de muggen wegslaand en om 7.00 uur en route. Eerst maar richting Killin, waar de Falls van Docharty zijn, grote waterversnellingen met her en der watervalletjes. De stek na 25 minuten bereikt en op het gemak en in alle rust, tis nog vroeg, bekeken. Voorts zelfde weg terug door Crianlarich koers gezet naar Glencoe Vally. Het landschap wordt steeds fraaier en met name de kleuren in het opkomende zonlicht maken het af, wat een plaatje!

Wandelaars en bergbeklimmers maken zich klaar om dit weidse landschap te betreden. Wij bewonderen nog een doedelzakspeler, die in vol ornaat in deze setting zijn muziekkunsten opvoert. De man wordt door talloze mensen aangemoedigd en op foto en film vastgelegd. Verder maar weer met de geit. Het is af en toe wel tricky manoeuvreren met de ‘geit’ . Vooral touringcars en vrachtwagens die je tegemoetkomen op deze smalle en soms onoverzichtelijke weggetjes zorgen ervoor dat je zeer precies moet sturen. Ook het mindere wegdek helpt dan niet echt mee. We bereiken Fort Williams, het voorgenomen einddoel van vandaag. We willen vandaag de Nevis Range op met de kabelbaan en morgenochtend met de Jacobite- Harry Potter - stoomtrein naar Mallaig v.v. Dat laatste gaat niet lukken vertelt de spoorwegbeambte ons met een onbewogen gezicht in het ticketoffice van het plaatselijke station. ‘You have to book 3 months in advance’ zegt hij kalmpjes. Ook kunt u zich morgen 1 uur voor vertrek van de trein melden, om te kijken of er ‘Any cancellations’ zijn. Maar voegt hij er fijntjes aan toe ‘chances are very small’. Na een kort overleg -a deux- besluiten we na onze Lidl-lunch, vers brood met pickles (njam njam), maar door te rijden naar de Nevis Range en daarna voor onze overnachting naar Fort Augustus. Onze ‘geit’ is te groot voor de overvolle P bij the range, dus de camper een paar kilometer verderop geparkeerd en met de pruttelende (benzine bijna op) scooter naar het kabelstation getuft. Tickets voor 60+ gekocht (hèhè - leeftijd heeft soms zijn voordeel , maar toch nog £ 33,- voor twee) en met de gondel naar omhoog. Bovengekomen genieten we van een prachtig uitzicht en gaan wandelen richting Fort Williams en Ben Nevis. Deze laatste, de hoogste top van de UK, heeft nog wat sneeuw en ijs op de toppen liggen. Wat mooie plaatjes geschoten en weer terug gewandeld. De gondel naar beneden, scooter op, deze ingeladen en op naar Fort Augustus.

Afgezien van wat opbrekingen en wegwerkzaamheden gaat de trip rapido. Wat rondgezocht en een geschikte P voor de nacht gevonden.

Donderdag 31  mei  -  Portmahomack

Fort Augustus -  Portmahomack  ☀️ 22 °C

Zoals gebruikelijk zeer bijtijds wakker - het 1 uur tijdsverschil met het continent, helpt dan ook niet echt. Buiten wat rond gekeken of ik de toilettank kan legen op deze plek bij het haventje van Fort Augustus. De toiletgebouwen die hier staan zijn alleen te openen als je als booteigenaar een sleutel van het bouwsel hebt. Ik heb geen boot - dus ook geen sleutel, maar de tank zit echt vol. Gewacht op het juiste moment en met de voet tussen de deur en een vrolijke goodmorning mee geglipt met een bootbewoner. Rond 9.00 uur draaien we de weg op, langs de linkeroever van Loch Ness.

De oh's en de ah's van Marjos noopten verschillende malen tot een stop om van dit fantastische, in de mist gehuld, fenomeen foto's in alle hoeken en standen te maken. Bij Urquart Castle gestopt en Marjos laten beslissen of zij hier naar binnen wilde of niet (ik heb het in 2016 bezocht, tijdens een whiskytour met onze zoon). Ze zag het geklauter hier niet zitten, dus verder gereden, door Inverness naar de Battlefield-site van Culloden. Daar op het gemak door het museum geluierd (gratis ivm lid Geldersch Landschap) en alles voor mij de tweede keer laten inwerken. De tragiek van deze historische slag, waarbij in 1745 de Jacobijnen definitief in de pan worden gehakt door de Engelsen, wordt mij steeds duidelijker. Ook de band van donateurs bezoekers, veelal nazaten van naar de VS gedeporteerde Schotse Clan-leden, met deze voor hun familie allesbepalende uitslag, krijgt een plaats.

Uit dagboek André

Buiten lopend op het slagveld, is Marjos helemaal happy, als ze de gedenksteen van de Clan Fraser vindt. Voor haar is de interesse voor deze slag mede bepaald door de boeken van de Outlander. Overigens lopen er meerdere bezoekers met dezelfde achtergrondreden rond. De steen van de Fraser's is bedekt met munten, steentjes, bloemen en stukjes clan-tartan.

Battlefield-site van Culloden

In tegenstelling tot mijn laatste bezoek is het weer, on-Schots, prima. Na aanschaf van een wegenkaart in de shop, toch wel handig naast de Navi, rijden we verder naar Fortrose op Black Isle. Daar op een landtong in de baai, genaamd Chanonry Point is het een komen en gaan van zeehonden en dolfijnen. Het is een van de beste spots in Europa om deze dieren overdag vlak voor je neus te zien zwemmen. Met enige pijn en moeite stallen we ons gevaarte tussen andere voertuigen, het is hier overcrowded, tjokvol en gaan kijken of wij iets in het omringende water kunnen ontdekken. Zeehonden spotten we wel, maar de dolfijnen laten verstek gaan. Hier overnachten heeft geen zin, dus besluiten we door te rijden. Na een blik op de verse kaart wordt het een plekje aan het strand in Portmahomack, een rit van een uur. 

Vrijdag 1 juni  -  Helmsdale

Portmahomack - Helmsdale ☀️ 20°C

Zwermen meeuwen aan haven van Helmsdale

Rond 7.00 uur verkwikt opgestaan en heerlijk ontbeten, het ziet er mooi uit buiten, het wordt een goede dag. Kalmpjes aan de ochtendroutine afgewerkt en rond 9.30 uur naar het plaatselijke Tarbat Discovery Centre gereden, een oude kerk die is omgetoverd in een museumpje en wat voor een! De belangrijkste Pictische archeologische site van heel Groot Brittannië. Luchtfotografie pakweg 20 jaar geleden liet -cropmarks- zien, die wezen op bebouwing rond de oude kerk. Opgravingen onthulden dat hier in de 8e eeuw een zeer belangrijk Pictisch klooster heeft gestaan met een enorme woongemeenschap. Dit klooster was destijds een van de grootste producenten van handgeschreven kerkelijke boeken en gezangschriften. In het kleine kerkje zelf, ingericht als museum, zijn de restanten en opgravingen te zien, want het staat recht boven het gevonden klooster.

Tarbat Discovery Centre

Daar op de P lunchen we, vers bruin knapperig brood met gebakken paddenstoelen. Je blijft je verbazen over het landschap, heel mooi en soms ruig, maar ook de wijze waarop het wordt bijgehouden. Gras en bermen worden perfect onderhouden, wat alles beter tot zijn recht laat komen, het ziet er verzorgd uit. Na de lunch rijden we noordwaarts en stuiten we op Dunrobin Castle. In de WoMo wordt hoog opgegeven over het houtsnijwerk binnen. Niet onder de indruk daarvan besluiten we deze bijzonderheid te laten voor wat het is en lopen via knettersteile weggetjes er omheen om het exterieur te bewonderen van dit 'sprookjes' paleis. Daar steken mistflarden die uit zee komen aanwaaien wel gedeeltelijk een stokje voor en moeten nog maar bezien of de gemaakte foto's de moeite van al dat geklauter waard waren.

Dunrobin Castle

Hops weer -on the road- en na een paar mijl ontwaren we een bord dat verwijst naar het 1/4 mile linksaf gelegen Clynelish Distillery, de plaatselijke whisky-stokerij van Brora. Het kleine fabriekje heeft natuurlijk een shop en proeverij, echter de rondleidingen zitten voor vandaag vol. Ach we komen er nog wel meer tegen en gaan onverrichter zaken voort. Ons einddoel van vandaag, Helmsdale komt in zicht. Via een brug over het riviertje zien we rechts beneden ons, aan het zeehaventje de campers opgesteld staan, wat een prachtplek! We draaien de hoofdstraat in en stuiten op het plaatselijke museum, Timespan genaamd. In zowel de WoMo alsook de LP wordt het aangeprezen, dus parkeren wij ons gevaarte pontificaal op een veel te kleine P en wandelen we het mini-museumpje in. De vriendelijke dame aan de kassa spuit wat informatie en we slenteren wat rond, de goede recensies overigens niet helemaal begrijpend en houden het daarom snel voor gezien. Aan de haven gekomen zoeken we een mooi plekje tussen de, een kleine 10-tal, andere campers en babbelen wat met diverse Engelse camper-buren. Met een ouder Nederlands stel wisselen we onderling wat info uit, zij zijn al 4 weken onderweg en bereizen Schotland en dus ook de North-500 met de klok mee. Niet echt dichtbij maar verderop in zee ontwaren we op de redelijk gladde Noordzee bij tijd en wijle zeehonden en dolfijnen! Ook enorme zwermen meeuwen geven het havenzicht iets speciaals.

CP Helmsdale